A CASA DE IRENE
“A Néstor Rosa Giffuni”
Hoxe fun á casa dunha rapaza que se chama Irene. Cando a visita terminou atopeime con unha nova calidade de misterio. Sempre pensei que o misterio era negro. Hoxe atopeime cun misterio branco. Este diferenciábase do outro en que o outro tentaba destruílo e este non tentaba nada: un atopábase envolto nel e non lle importaba nada máis.
No primeiro momento Irene é a persoa que con máis gusto poñeríamos poñeríamos de exemplo como simpaticamente normal: é moi saudable, franca e expresiva; sobre calquera cousa di o que diría un exemplar de ser humano, pero sen ningunha insensatez nin ningún interese máis intenso do que require o asunto; di palabras de máis como cando unha persoa se desborda, e de menos como cando se retrae; cando se ri ou chora parece moi saudable e así sucesivamente. E non obstante, na súa mesma espontaneidade está o misterio branco. Cando toma nas súas mans un obxecto, faino con unha espontaneidade tal, que parece que os obxectos se entendesen con ela, que ela se entendese con nós, pero que nós non nos poderíamos entender directamente cos obxectos.
II
Hoxe volvín á casa da rapaza que se chama Irene. Estaba tocando o piano. Deixou de tocar e empezoume a falar moito de algúns autores. Entón vin outra cousa do misterio branco. Primeiro, mentres conversaba, non podía deixar de mirar as formas tan libres e caprichosas que ían tomando os beizos ao saír as palabras. Despois complicábase a isto o abre e peche da boca, e despois os dentes moi brancos.
Cando terminou de conversar, empezou a tocar o piano de novo, e as mans movíanse tan libre e caprichosamente coma os beizos. As mans eran tamén moi interesantes e cheas de movementos graciosos e espontáneos. Non tiñan nada que ver con algunha posición determinada e non se violentaban porque deixase de soar unha nota ou soase unha equivocada. Non obstante, ela entendíase mellor ca ninguén co seu piano, e parecía o mesmo o piano con ela. Os dous estaban unidos por continuidade, importábanlles moi relativamente os autores e eran moi interesantes. Despois senteime eu a tocar e parecíame que o piano tiña personalidade e prestábaseme moi amablemente. Todas as composicións que eu tocaba parecíanme novas: tiñan un colorido, unha emoción e até un ritmo distinto. Nese momento dábame conta que a todo iso contribuían, Irene, todas as cousas da súa casa, e especialmente un anaco de pano verde que asomaba na madeira do piano onde terminan as teclas.
III
Hoxe volvín á casa de Irene porque fai un día fermoso.
Paréceme que Irene me ama; que a ela tamén lle parece que eu a amo e que sofre porque non llo sigo. Eu tamén teño angustia por non dicirllo, pero non podo romper a inercia deste estado de cousas. Ademais ela é moi interesante sufrindo, e é tamén interesante esperar a ver que pasa, e como será.
Cando cheguei estaba sentada lendo. Para isto escollera un lugar moi suxestivo do seu inmenso xardín. Eu vina desde o camiño de terra que pasa diante a súa casa, introducinme sen pedir e sorprendina. Ela tivo moita alegría ao verme, pero enseguida me pediu permiso e saíu correndo.
Apenas se levantou da cadeira apareceu o misterio branco. A cadeira era a da sala e tiña unha forte personalidade. A curva do respaldo, as patas traseiras e a súa forma xeral eran de moito carácter. Tiña unha posición seria, severa e concreta. Parecía que miraba para o outro lado do que estaba eu e que eu non lle importaba.
Irene chamoume para dentro porque decidiu que tocásemos o piano. A cadeira que colleu para tocar era igual de forma á que vira antes pero parecía que de espírito era distinta: esta tiña que ver comigo. Ao mesmo tempo que suxeitaba a Irene, aproveitaba o momento no que ela se inclinaba un pouco sobre o piano e co respaldo libre miraba de reollo.
IV
Hoxe atopei a Irene no mesmo lugar do seu xardín. Pero esta vez esperábame. Apenas se ergueu da cadeira case solto a risa. A cadeira na que estaba sentada vina absolutamente distinta á de onte. Pareceume do máis ridícula e servil. A pobre cadeira, a pesares do respecto e a seriedade que me inspirara o día antes, agora resultábame do máis idiota e servil. Parecíame que agardaba o momento en que unha persoa fixese unha pequena flexión e se sentase. Ela coa súa forma, subordinábase a unha das maneiras cómodas de descanso e nada máis. Irene colleuna polo respaldo para levala á sala. Nese momento o misterio branco de Irene parecía que dicía: “Pero non lle faga caso, é unha pobre cadeira e nada máis” e a cadeira nas súas mans parecía avergoñada de verdade, pero ela non obstante perdoábaa e queríaa. Ao anaco de estar na sala quedeime só un momento e pareceume que a pesares de todo, as cadeiras entre elas entendíanse. Entón por reaccionar contra elas e contra min, empeceime a rir. Tamén me parecía entón, que elas se rían de min, porque eu non me daba conta cal era a que vira primeira, cal era a que me miraba de esguello e cal era a que eu me rira dela.
V
Hoxe tomeille as mans a Irene. Non podo pensar noutra cousa que nese momento. Ocorreu así: cando as mans estaban realizando a súa danza no teclado, empecei a pensar que pasaría se eu de pronto as detivese; que faría ela e que faría eu; como serían os momentos que improvisariamos. Eu non quixen traizoala ao pensar primeiro o que faría, porque ela non o tería pensado. E entón zas. E apareceu unha violencia absurda, inesperada, incrible. Ante a miña poutada ela asustouse e enseguida se parou. A unha gran velocidade ela reaccionou en contra e despois a favor. Nese instante, no que a reacción foi a favor, no segundo que lle pareceu agradable e que parecía que enseguida reaccionaría outra vez en contra, eu aproveitei e biqueina nos beizos. Ela saiu correndo. Eu collín o meu pucho e agora estou aquí, na casa. Non me explico como cambiei tan axiña e inesperadamente eu mesmo; como se me ocorreu a idea das mans e a realicei; como en vez de seguir recibindo a impresión de todas as cousas, eu realicei unha impresión como para que a recibisen os demais.
VI
Onte á noite non puiden durmir: seguín pensando no acontecido. Despois que pasou moito tempo desde que me deitei e pensar sobre o asunto, facía un gran esforzo por lembrarme dalgunhas cousas. Gustaríame volver a ver como eran as miñas mans tomando as dela. Ao querer imaxinarme as dela, a súa brancura non era igual, era dun branco esaxerado e insulso coma o do papel. Tampouco podía lembrar a forma exacta: aparecíanme formas de mans feas. Respecto ás miñas tampouco podía precisalas. Lembrábame de determe a miralas sobre un papel, unha vez que estaba distraído. Atopáraas nodosas e negras e agora pensaba que tomando as dela, terían un contraste de color e de salvaxismo dos que me xactaba. Pero tampouco podería concretar a forma das miñas porque o cuarto estaba escuro. Ademais, daríame rabia acender a luz e mirarme as mans. Despois quería lembrarme da cor dos ollos de Irene, pero o verde que eu imaxinaba non era xusto, parecía como se eu lle pintase os ollos por dentro.
Paréceme que Irene me ama; que a ela tamén lle parece que eu a amo e que sofre porque non llo sigo. Eu tamén teño angustia por non dicirllo, pero non podo romper a inercia deste estado de cousas. Ademais ela é moi interesante sufrindo, e é tamén interesante esperar a ver que pasa, e como será.
Cando cheguei estaba sentada lendo. Para isto escollera un lugar moi suxestivo do seu inmenso xardín. Eu vina desde o camiño de terra que pasa diante a súa casa, introducinme sen pedir e sorprendina. Ela tivo moita alegría ao verme, pero enseguida me pediu permiso e saíu correndo.
Apenas se levantou da cadeira apareceu o misterio branco. A cadeira era a da sala e tiña unha forte personalidade. A curva do respaldo, as patas traseiras e a súa forma xeral eran de moito carácter. Tiña unha posición seria, severa e concreta. Parecía que miraba para o outro lado do que estaba eu e que eu non lle importaba.
Irene chamoume para dentro porque decidiu que tocásemos o piano. A cadeira que colleu para tocar era igual de forma á que vira antes pero parecía que de espírito era distinta: esta tiña que ver comigo. Ao mesmo tempo que suxeitaba a Irene, aproveitaba o momento no que ela se inclinaba un pouco sobre o piano e co respaldo libre miraba de reollo.
IV
Hoxe atopei a Irene no mesmo lugar do seu xardín. Pero esta vez esperábame. Apenas se ergueu da cadeira case solto a risa. A cadeira na que estaba sentada vina absolutamente distinta á de onte. Pareceume do máis ridícula e servil. A pobre cadeira, a pesares do respecto e a seriedade que me inspirara o día antes, agora resultábame do máis idiota e servil. Parecíame que agardaba o momento en que unha persoa fixese unha pequena flexión e se sentase. Ela coa súa forma, subordinábase a unha das maneiras cómodas de descanso e nada máis. Irene colleuna polo respaldo para levala á sala. Nese momento o misterio branco de Irene parecía que dicía: “Pero non lle faga caso, é unha pobre cadeira e nada máis” e a cadeira nas súas mans parecía avergoñada de verdade, pero ela non obstante perdoábaa e queríaa. Ao anaco de estar na sala quedeime só un momento e pareceume que a pesares de todo, as cadeiras entre elas entendíanse. Entón por reaccionar contra elas e contra min, empeceime a rir. Tamén me parecía entón, que elas se rían de min, porque eu non me daba conta cal era a que vira primeira, cal era a que me miraba de esguello e cal era a que eu me rira dela.
V
Hoxe tomeille as mans a Irene. Non podo pensar noutra cousa que nese momento. Ocorreu así: cando as mans estaban realizando a súa danza no teclado, empecei a pensar que pasaría se eu de pronto as detivese; que faría ela e que faría eu; como serían os momentos que improvisariamos. Eu non quixen traizoala ao pensar primeiro o que faría, porque ela non o tería pensado. E entón zas. E apareceu unha violencia absurda, inesperada, incrible. Ante a miña poutada ela asustouse e enseguida se parou. A unha gran velocidade ela reaccionou en contra e despois a favor. Nese instante, no que a reacción foi a favor, no segundo que lle pareceu agradable e que parecía que enseguida reaccionaría outra vez en contra, eu aproveitei e biqueina nos beizos. Ela saiu correndo. Eu collín o meu pucho e agora estou aquí, na casa. Non me explico como cambiei tan axiña e inesperadamente eu mesmo; como se me ocorreu a idea das mans e a realicei; como en vez de seguir recibindo a impresión de todas as cousas, eu realicei unha impresión como para que a recibisen os demais.
VI
Onte á noite non puiden durmir: seguín pensando no acontecido. Despois que pasou moito tempo desde que me deitei e pensar sobre o asunto, facía un gran esforzo por lembrarme dalgunhas cousas. Gustaríame volver a ver como eran as miñas mans tomando as dela. Ao querer imaxinarme as dela, a súa brancura non era igual, era dun branco esaxerado e insulso coma o do papel. Tampouco podía lembrar a forma exacta: aparecíanme formas de mans feas. Respecto ás miñas tampouco podía precisalas. Lembrábame de determe a miralas sobre un papel, unha vez que estaba distraído. Atopáraas nodosas e negras e agora pensaba que tomando as dela, terían un contraste de color e de salvaxismo dos que me xactaba. Pero tampouco podería concretar a forma das miñas porque o cuarto estaba escuro. Ademais, daríame rabia acender a luz e mirarme as mans. Despois quería lembrarme da cor dos ollos de Irene, pero o verde que eu imaxinaba non era xusto, parecía como se eu lle pintase os ollos por dentro.
Esta mañá lembreime que nunha pasaxe do soño, ela non vivía soa, senón que tiña unha inmensa cantidade de irmáns e parentes.
VII
Hai moitos días que non escribo. Con Irene foime ben. Pero entón, pouco a pouco, foi desaparecendo o misterio branco.
-Traducido por Xose Salgado respectando a puntuación do orixinal con acceso Creative Commons en:
http://www.creativecommons.uy/wp-content/uploads/2015/01/Felisberto-Hernandez-Libro-sin-tapas.pdf
VII
Hai moitos días que non escribo. Con Irene foime ben. Pero entón, pouco a pouco, foi desaparecendo o misterio branco.
-Traducido por Xose Salgado respectando a puntuación do orixinal con acceso Creative Commons en:
http://www.creativecommons.uy/wp-content/uploads/2015/01/Felisberto-Hernandez-Libro-sin-tapas.pdf
Comentarios
Publicar un comentario